İçeriğe atla

Mustafa Talas

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mustafa Talas
Suriye Savunma Bakanı
Görev süresi
Mart 1972 - 12 Mayıs 2004
Başkan Nureddin el-Etâsî (1968-1970)
Ahmed el-Hatib (1970-1971)
Hafız Esed (1971-2000)
Beşşar Esed (2000-2004)
Yerine geldiği Hafız Esed
Yerine gelen Hasan Türkmani
Suriye Kara Kuvvetleri Komutanı
Görev süresi
1968-1972
Yerine geldiği Ahmed Süveydani
Yerine gelen Yusuf Şakkur
Kişisel bilgiler
Doğum Mustafa Abdülkadir Talas
11 Mayıs 1932(1932-05-11)
er-Resten, Suriye Fransız Mandası
Ölüm 27 Haziran 2017 (85 yaşında)
Paris, Fransa
Partisi Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi
İlişkiler Menaf Talas (oğul)
Firas Talas (oğul)
Abdürrezzak Talas (kuzen)
Bitirdiği okul Humus Askeri Akademisi
Mesleği Asker ve siyasetçi
Dini Sünni İslam
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Suriye
Branşı  Suriye Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları 1952–2004
Rütbesi Orgeneral
Çatışma/savaşları * Altı Gün Savaşı
Genelkurmay Başkanı Talas, Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdül Nasır ile, Kahire, 1969

Mustafa Abdülkadir Talas (Arapça: مصطفى عبد القادر طلاس Muṣṭafâ ʿAbdü'l-Ḳâdir Ṭalâs; 11 Mayıs 1932 – 19 Haziran 2017), Suriyeli asker ve siyasetçi.[1] 1972-2004 yılları arasında Suriye Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Hafız Esed döneminde dört üyeli Bölge Komutanlığı'nın üyesi olarak görev yapmıştır.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Humus kenti yakınlarındaki er-Resten'de, 11 Mayıs 1932 tarihinde tanınmış bir yerel Sünni Müslüman aileye doğdu.[2] Babası Abdülkadir Talas, Osmanlı döneminde Türk garnizonlarına mühimmat satarak geçimini sağlayan küçük bir Sünni idi.[3] Öte yandan, ailesinin üyeleri de Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Fransız işgalciler için çalıştı.[4] Babasının büyükannesi Çerkes kökenli ve annesi Türk kökenliydi.[5] Talas'ın ayrıca annesi aracılığıyla bazı Alevi aile bağlantılarına sahip olduğu söylenir.[2][6] İlk ve orta öğrenimi Humus'ta aldı.[2] 1952'de Humus Askeri Akademisi'ne girdi.

15 yaşında Baas Partisi'ne katıldı ve Humus'taki askeri akademide okurken Hafız Esed ile tanıştı.[7] İki subay, 1958-1961 döneminde Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin Suriye ile Mısır arasında birleşmesi sırasında Kahire'ye yerleştirildiklerinde arkadaş oldular: ateşli Pan-Arap milliyetçileri, her ikisi de Mısır'ın lehine haksız denge olarak gördükleri birliği koparmak için çalıştılar.

1960'larda Hafız Esed, Baas Partisi tarafından desteklenen 1963 darbesi ile Suriye hükûmetinde ön plana çıktı. Daha sonra Talas'ı üst düzey askeri ve parti makamlarına terfi ettirdi. 1965 yılında Humus'un Baas ordusu komutanıyken hükûmet yanlısı arkadaşlarını tutukladı.[8] Nusayrilerin egemen olduğu bir Baas fraksiyonunun yaptığı 1966 darbesi Esad'ı ve Talas daha da güçlendirdi. Hükûmet içindeki gerilimler kısa süre sonra ortaya çıktı, Esed bir pragmatistliği ana savunucusu olarak ortaya çıktı, askeri tabanlı hizip egemen aşırı solcuların ideolojik radikalizmine karşıydı. 1967 Altı Gün Savaşı'ndaki Suriye yenilgisi hükûmeti utandırdı ve 1968'de Esad Talas'ı yeni Genelkurmay Başkanı olarak atamayı başardı. Kara Eylül ihtilafına Suriye müdahalesi girişimi yüzünden, güç mücadelesi açık çatışmalara dönüştü.

1969'da Pekin'e askeri bir görevle giderek Çin hükûmeti ile silah anlaşması yaptı.[9][10][11] Sovyetler Birliği'ni, Suriye'de devam eden ardıllık anlaşmazlığından uzak durmak için kasten hesaplanan bir hareketle, Çin ve Sovyet orduları arasındaki Ussuri nehrindeki kanlı çatışmalardan sadece iki ay sonra Mao Zedong'un Küçük Kırmızı Kitabı'nı sallayarak fotoğraflanmasına izin verdi.[12][13] Sovyetler Birliği daha sonra Suriye'yi desteklemeyi ve silah satmayı kabul etti.

1970 "Düzeltici Devrim" kapsamında Hafız el-Esad iktidarı ele geçirdi ve kendini Diktatörlük sistemini kurdu. 1972 yılında savunma bakanlığına terfi etti ve Suriye'deki 30 yıllık tek kişilik iktidarın ardından Esed'in en güvenilir sadakatçilerinden biri oldu. As'ad Abu Khalil'e göre, Mustafa Talas'ın Hafız Esed'in savunma bakanı olması için "güç temeli yoktu, vasattı ve siyasi yeteneği yoktu ve patronuna sadakati tamamlanmıştı." şeklinde ifade etmiştir.[14] Savunma bakanı olarak görev yaptığı sırada, İslamcı veya demokrat olmasına bakılmaksızın tüm muhalifleri bastırdı.[15]

2000'li yılların başında, savunma bakanlığı görevine ek olarak başbakan yardımcısıydı.[16] Ayrıca Baas Partisi merkez komitesinin bir üyesiydi.[17] Diğer parti rolleri arasında parti askeri bürosu başkanlığı ve parti askeri komitesi başkanlığı da vardı.[18]

Hafız'ın oğlu Beşşar Esed'in devlet başkanlığı, Talas da dahil olmak üzere bir grup üst düzey yetkili tarafından güvence altına alındı.[19] Esed'in 2000 yılında ölümünden sonra geçiş dönemini denetlemek için 9 üyeli bir komite kuruldu ve üyeleri arasında yer aldı.[20]

Talas ve taraftarları birçok kişi tarafından genç Esed'in izlediği gizli liberalleşmenin muhalifleri olarak ve Suriye'nin sert dış politika duruşlarını korumak aynı zamanda, hükûmetin yolsuzluğuna yoğun bir şekilde dahil olmuş, yerleşik ayrıcalıklar için mücadele etmek için görüldü. Şubat 2002'de Ürdün gazetesinde El Düstur, Talas'ın istifa mektubunu Beşşar Esed'e gönderdiğini ve Temmuz 2002'de istifa etmeyi başardığını belirtti. [29] Ancak 2004 yılında Talas'ın yerine savunma bakanı olarak Hasan Türkmani geldi.[18][21] Asıf Şevket'in Mustafa Talas'ın görevden alınması için bastırdığı da iddia edilmektedir.[22] 2005 yılında bölgesel komutadan da çıktı.[23]

Mustafa Talas ve oğlu Firas, 2011'de Esed'e isyan başladıktan sonra Suriye'den ayrıldı.[24] Tedavi için Fransa'ya gitti.[24] Bir iş insanı olan Firas, 2011'de Suriye'den ayrılarak Mısır'a geçti.[25] Diğer oğlu Menaf, Temmuz 2012'de, Esad hükûmetinden kaçarak önce Türkiye'ye ardından Fransa'ya kaçtı.[24]

19 Haziran 2017 tarihinde 85 yaşında Paris'te öldü.[26]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Profile: Mustafa Tlas". BBC. 2004. 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012. 
  2. ^ a b c "The Man who Enraged the Palestinians: Syrian Defense Minister Mustafa Tlas". The Estimate. 22 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 July 2012. 
  3. ^ "Lt. Gen. Mustafa Tlass". Middle East Intelligence Bulletin. 2 (6). 1 Temmuz 2000. 29 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012. 
  4. ^ Kechichian, Joseph A. (27 Temmuz 2012). "Syria is bigger than individuals, says defected brigadier". Gulf News. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 
  5. ^ Batatu, Hanna (1999), Syria's Peasantry, the Descendants of Its Lesser Rural Notables, and Their Politics, Princeton University Press, s. 218 (Table 18-1), ISBN 140084584X 
  6. ^ Bar, Shmuel (2006). "Bashar's Syria: The Regime and its Strategic Worldview" (PDF). Comparative Strategy. Cilt 25. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  7. ^ Briscoe, Ivan; Floor Janssen Rosan Smits (Kasım 2012). "Stability and economic recovery after Assad: key steps for Syria's post-conflict transition" (PDF). Clingendael. ss. 1-51. 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 March 2013. 
  8. ^ Fisk, Robert (6 Mart 2012). "With that history, why did we think Syria would fall?". Belfast Telegraph. 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  9. ^ Peter Mansfield (1973). The Middle East: a political and economic survey. Oxford University Press. s. 480. ISBN 0-19-215933-X. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  10. ^ George Meri Haddad, Jūrj Marʻī Ḥaddād (1973). Revolutions and Military Rule in the Middle East: The Arab states pt. I: Iraq, Syria, Lebanon and Jordan, Volume 2. R. Speller. s. 380. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  11. ^ Europa Publications Limited (1997). The Middle East and North Africa, Volume 43. Europa Publications. s. 905. ISBN 1-85743-030-1. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  12. ^ Robert Owen Freedman (1982). The Soviet Policy Toward the Middle East Since 1970. Praeger. s. 34. ISBN 978-0-03-061362-3. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  13. ^ Robert Owen Freedman (1991). Moscow and the Middle East: Soviet policy since the invasion of Afghanistan. CUP Archive. s. 40. ISBN 0-521-35976-7. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  14. ^ AbuKhalil, As'ad (20 Temmuz 2012). "Damascus Bombs and Mysteries". Al Akhbar. 21 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2012. 
  15. ^ Koelbl, Susanne (21 Şubat 2005). "A 101 Course in Mideast Dictatorships". Der Spiegel. 4 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2012. 
  16. ^ Bruce Maddy-Weitzman (2002). Middle East Contemporary Survey, Vol. 24, 2000. The Moshe Dayan Center. s. 557. ISBN 978-965-224-054-5. 5 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2013. 
  17. ^ Moubayed, Sami (26 Mayıs – 1 Haziran 2005). "The faint smell of jasmine". Al Ahram Weekly. Cilt 744. 25 March 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2013. 
  18. ^ a b Hinnebusch, Raymond (2011). "The Ba'th Party in Post-Ba'thist Syria: President, Party and the Struggle for 'Reform'". Middle East Critique. 20 (2). ss. 109-125. doi:10.1080/19436149.2011.572408. 
  19. ^ Ghadbian, Najib (Sonbahar 2001). "The New Asad: Dynamics of Continuity and Change in Syria" (PDF). Middle East Journal. 55 (4). ss. 624-641. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2013. 
  20. ^ "Bashar Aims to Consolidate Power in the Short-Term and to Open up Gradually". APS Diplomat News Service. 19 Haziran 2000. 10 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2013. 
  21. ^ Flynt Lawrence Leverett (1 Ocak 2005). Inheriting Syria: Bashar's Trial by Fire. Brookings Institution Press. ss. 190. ISBN 978-0-8157-5206-6. Erişim tarihi: 12 Mart 2013. 
  22. ^ Gambill, Gary C. (Şubat 2002). "The Military-Intelligence Shakeup in Syria". Middle East Intelligence Bulletin. 4 (2). 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012. 
  23. ^ "Syria military. Minister of Defense". Global Security. 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012. 
  24. ^ a b c Oweis, Khaled Yacoub (5 Temmuz 2012). "Syrian general breaks from Assad's inner circle". Reuters. 5 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012. 
  25. ^ Julian Borger; Martin Chulov (5 Temmuz 2012). "Top Syrian general 'defects to Turkey'". The Guardian. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012. 
  26. ^ "Onbinlerce Müslümanın katili öldü". Islah Haber. 21 Haziran 2017. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2017. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mustafa_Talas&oldid=33578745" sayfasından alınmıştır